Usprawnianie po cięciu cesarskim

Kobiety rodzące poprzez cięcie cesarskie mogą nieco dłużej wracać do formy niż kobiety rodzące naturalnie. Jest to normalne, ponieważ CC jest zabiegiem chirurgicznym. Po porodzie kobieta musi się zająć dzieckiem, aby przyspieszyć powrót do formy warto wykonywać ćwiczenia usprawniające w czasie połogu. Usprawnianie po cesarce zaczynamy ok. 10-12h po porodzie, jeśli oczywiście nie ma żadnych przeciwwskazań. Zaczynamy od ćwiczeń oddechowych, poprawiających krążenie i przeciwzakrzepowych- podobnie jak przy porodzie fizjologicznym.

Przykładowe ćwiczenia są podane jedynie w celach informacyjnych. Przed podjęciem ćwiczeń oraz w trakcie ich wykonywania należy skonsultować się z personelem medycznym: w szpitalu z pielęgniarką, lekarzem oraz fizjoterapeutą, po powrocie do domu z położną środowiskową oraz ginekologiem. Podane informacje nie mogą zastąpić profesjonalnej pomocy lekarskiej.

Przykładowy zestaw ćwiczeń:
Ćwiczenia w I dobie:

Ćwiczenia oddechowe torem piersiowym.

Pozycja wyjściowa: leżenie na plecach z ugiętymi stawami kolanowymi, stopy oparte o podłoże.

Wykonujemy wdech nosem, następnie 3x dłuższy wydech ustami, powietrze kierujemy do klatki piersiowej, jeśli mięśnie brzucha się napinają, należy ustabilizować i przytrzymać ranę pooperacyjną.

Ćwiczenia czynne kończyn górnych ( przy ugiętych kończynach dolnych):
-unoszenie kończyn górnych przodem w górę i opuszczanie bokiem w dół
-rozwieranie i łączenie palców dłoni oraz ich zaciskanie i otwieranie
-zginanie i prostowanie rąk w stawach łokciowych z równoczesnym zaciskaniem i otwieraniem dłoni
-okrężne ruchy w stawach nadgarstkowych
-dociskanie kończyn górnych do podłoża z równoczesnym ściąganiem łopatek

Ćwiczenia czynne kończyn dolnych:
-zginanie grzbietowe i podeszwowe stóp
-okrężne ruchy w stawach skokowych
-izometryczne ćwiczenia napinania mięśni nóg (dociskanie pięty, później całej kończyny dolnej do podłoża)
-napinanie pośladków z przytrzymaniem napięcia ok. 3-5 sekund
-marsz w łóżku-naprzemienne zginanie i prostowanie nóg w stawach kolanowych i biodrowych z przyciąganiem stóp do pośladków połączone z oddechem

Ćwiczenie poprawiające krążenie w obrębie miednicy:
Pozycja wyjściowa: Leżenie na plecach. Kończyny górne leżą wzdłuż ciała, kończyny dolne ugięte w stawach kolanowych, stopy oparte o podłoże, pięty blisko pośladków.
Ruch: Robimy wdech, następnie przyciskamy plecy do podłoża. Przytrzymujemy na początku od 5 sekund (z czasem do 10 sekund). Staramy się docisnąć plecy do podłoża za pomocą mięśni brzucha. Ćwiczenie wykonujemy powoli z przerwami między powtórzeniami.

Przeciwwskazane: ruch odwodzenia w stawach biodrowych, wyprost w stawie biodrowym z wyprostowanym stawem kolanowym.

Nauka prawidłowego odkasływania:

Zaczynamy od ugięcia jednej kończyny dolnej, następnie dostawiamy drugą, stabilizujemy poprzez przytrzymanie rękoma ranę pooperacyjną. Wykonujemy wdech, następnie wydech na końcu którego odkasłujemy. Prawidłowe odkasływanie minimalizuje ból w okolicach rany.

Nauka odwracania się na bok i wstawania: 

Gdy leżymy na plecach, najpierw zginamy kończyny dolne w stawach kolanowych i biodrowych i wraz z tułowiem obracamy się na bok. W tej pozycji podpierając się na przedramieniu, prostujemy staw łokciowy z jednoczesnym unoszeniem tułowia i opuszczaniem podudzi poza łóżko. W taki sposób przechodzimy do siadu ze spuszczonymi nogami.

Ćwiczenia w II dobie:

Wykonujemy wszystkie ćwiczenia z poprzedniej doby z większą intensywnością

Unoszenie miednicy
Pozycja wyjściowa: Leżenie na plecach. Kończyny górne leżą wzdłuż ciała, kończyny dolne ugięte w stawach kolanowych, stopy oparte o podłoże.
Ruch: Unoszenie miednicy z napięciem pośladków, opuszczenie, następnie rozluźnienie mięśni. Dwie serie po 6-8x.

Ćwiczenia w III-IV dobie:

Powtarzamy ćwiczenia z poprzednich dni

Ćwiczenia kończyn dolnych:

Pozycja wyjściowa: Leżenie na plecach. Kończyny górne leżą wzdłuż ciała, kończyny dolne ugięte w stawach kolanowych, stopy oparte o podłoże.
Ruch: Rozłącz kolana (tyle ile możesz), następnie powoli złącz. Powtarzamy ok. 10 x. 

Ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicy:
Pozycja wyjściowa: Leżenie na plecach. Kończyny górne leżą wzdłuż ciała, kończyny dolne ugięte w stawach kolanowych, stopy oparte o podłoże.
Ruch: Próba zbliżenia spojenia łonowego w stronę mostka, bez udziału mięśni pośladkowych, wytrzymać 5 sekund, odpoczynek- 10 sekund. Początkowo powtarzamy 5-10x.

Ćwiczenia w V-VI dobie:

Ćwiczenia wzmacniające:
Pozycja wyjściowa: Leżenie na plecach. Kończyny górne leżą wzdłuż ciała.
Ruch: Wyprostować prawą kończynę dolną w stawie kolanowym, zgięcie grzbietowe stopy (stopa na siebie), napinamy mięsień czworogłowy uda (przednia część uda), wytrzymujemy 3-5 sekund, następnie zmiana nogi. Powtarzamy ok. 20 x.


Trening mięśni brzucha wprowadzamy w późniejszym czasie, ostrożnie ze względu na możliwość powstawania powikłań takich jak np. przepuklina brzuszna.

Źródło:
- notatki własne z przebiegu studiów
-Karowicz-Bilińska A., Sikora A., Estemberg D., Brzozowska M., Berner-Trąbska M., Kuś E., Kowalska-Koprek U. "Fizjoterapia w położnictwie"
-http://health.howstuffworks.com/pregnancy-and-parenting/pregnancy/postpartum-care/how-to-exercise-after-giving-birth2.htm

Usprawnianie po porodzie fizjologicznym

Często czytam, lub słyszę jak młode mamy mówią że nie mogą się doczekać aż w końcu będą mogły poćwiczyć po porodzie. Szczególnie teraz kiedy dookoła panuje moda na fit sylwetki i wszędzie widać piękne wyrzeźbione ciałka. Otóż tak na prawdę pierwsze ćwiczenia usprawniające po porodzie fizjologicznym zaczynamy już po 6-8h! Oczywiście równie ważny jest odpoczynek, musimy też obserwować swoje ciało, jeżeli jakieś ćwiczenie wywołuje silny ból i zmęczenie należy je przerwać. Ćwiczenia powinno się wykonywać 2 razy dziennie, czas trwania jednorazowych ćwiczeń nie powinien przekraczać 15 minut.

Wczesne zastosowanie ćwiczeń poporodowych ma na celu:
-wzmocnienie rozciągniętych i osłabionych mięśni brzucha i dna macicy
-przyspieszenie procesu obkurczania się macicy
-profilaktyka obniżania macicy i ścian pochwy
-zapewnienie powrotu postawy ciała do stanu sprzed ciąży
-poprawa sprawności psychofizycznej

Przeciwwskazania do ćwiczeń: wysoka temperatura, niewydolność krążeniowa, powikłania, znaczny ubytek krwi podczas porodu.

Przykładowe ćwiczenia są podane jedynie w celach informacyjnych. Przed podjęciem ćwiczeń oraz w trakcie ich wykonywania należy skonsultować się z personelem medycznym: w szpitalu z pielęgniarką, lekarzem oraz fizjoterapeutą, po powrocie do domu z położną środowiskową oraz ginekologiem. Podane informacje nie mogą zastąpić profesjonalnej pomocy lekarskiej.

Przykładowy zestaw ćwiczeń:
Ćwiczenia w I dobie:

Ćwiczenia oddechowe:
Pozycja wyjściowa: leżenie na plecach
Wykonaj głęboki oddech kierując strumień powietrza nie do płuc a do przepony, następnie wykonaj długi wydech, podczas którego mocno napnij mięśnie brzucha. Jednorazowo wykonaj 2-3 oddechy by nie doprowadzić do przewentylowania. Po przerwie powtórz. Wdech wykonuj nosem, wydech ustami.

Ćwiczenia czynne kończyn górnych:
-unoszenie kończyn górnych przodem w górę i opuszczanie bokiem w dół
-rozwieranie i łączenie palców dłoni oraz ich zaciskanie i otwieranie
-zginanie i prostowanie rąk w stawach łokciowych z równoczesnym zaciskaniem i otwieraniem dłoni
-okrężne ruchy w stawach nadgarstkowych
-dociskanie kończyn górnych do podłoża z równoczesnym ściąganiem łopatek

Ćwiczenia czynne kończyn dolnych:
-zginanie grzbietowe i podeszwowe stóp
-okrężne ruchy w stawach skokowych
-izometryczne ćwiczenia napinania mięśni nóg (dociskanie pięty, później całej kończyny dolnej do podłoża)
-marsz w łóżku-naprzemienne zginanie i prostowanie nóg w stawach kolanowych i biodrowych z przyciąganiem stóp do pośladków połączone z oddechem

Unoszenie miednicy
Pozycja wyjściowa: Leżenie na plecach. Kończyny górne leżą wzdłuż ciała, kończyny dolne ugięte w stawach kolanowych, stopy oparte o podłoże.
Ruch: Unoszenie miednicy z napięciem pośladków, opuszczenie, następnie rozluźnienie mięśni.
Ćwiczenie to poprawia perystaltykę jelit. Powtarzamy 10-15 x.

Prawidłowe wstawanie z łóżka (z ominięciem pozycji siedzącej):

Po wykonaniu powyższych ćwiczeń przygotowujemy się do wstania z łóżka. Nie należy zmieniać pozycji zbyt gwałtownie, gdyż może to wywołać zawroty głowy, a nawet omdlenie.

W leżeniu na boku opieramy się na łokciu i dłoni, opuszczamy nogi z łóżka i odciążając mięśnie brzucha, powoli zsuwamy się po zewnętrznej powierzchni uda opierając się dłońmi o łóżko.

Drugim sposobem jest wstawanie z pozycji klęku podpartego: Układamy się na boku, następnie przechodzimy do klęku podpartego, przesuwamy się na brzeg łóżka i powoli opuszczamy i stawiamy kolejno nogi na podłodze, odrywamy ręce od łóżka i przechodzimy do pozycji stojącej. Taki sposób wstawania pozwoli odciążyć mięśnie krocza i dno miednicy w pierwszych dwóch dobach po porodzie.

Kiedy już stoimy przy łóżku oddychamy głęboko, prostujemy plecy. Przy schodzeniu z łóżka należy pamiętać by nogi trzymać blisko siebie (unikamy stania w rozkroku). Ręce można ułożyć na brzuchu, by na początku wyrabiać poczucie ""trzymania brzucha".

Staramy się unikać odwodzenia kończyny dolnej w stawie biodrowym, oraz zginania stawu biodrowego przy wyprostowanym stawie kolanowym. 

Ćwiczenia w II dobie:

Powtarzamy ćwiczenia z poprzedniego dnia

Ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicy
Pozycja wyjściowa: Leżenie na plecach. Kończyny górne leżą wzdłuż ciała, kończyny dolne ugięte w stawach kolanowych, stopy oparte o podłoże.
Ruch: Próba zbliżenia spojenia łonowego w stronę mostka, bez udziału mięśni pośladkowych, wytrzymać 5 sekund, odpoczynek- 10 sekund. Początkowo powtarzamy 5-10x.

Ćwiczenia w III-IV dobie:

 Powtarzamy ćwiczenia z I i II doby

 Leżenie na brzuchu- Pod brzuch podkładamy zwinięty koc lub poduszkę. Ręce pod brodą. Leżymy w tej pozycji minimum 10 min w celu szybszego obkurczania się macicy. Leżenie na brzuchu wspomaga również perystaltykę jelit oraz wyrównuje krzywizny kręgosłupa.

Pozycja wyjściowa: Leżenie na plecach
Ruch: Skręty złączonych stawów kolanowych w prawo i w lewo do podłoża.

Ćwiczenia mięśni piersiowych:
Pozycja wyjściowa: Leżenie na plecach. Kończyny dolne ugięte w stawach kolanowych, stopy oparte o podłoże. Dłonie składamy razem, łokcie kierujemy na zewnątrz (nie dotykamy rękami klatki piersiowej).
Ruch: Naciskamy mocno jedną dłonią na drugą. Wytrzymujemy 5 sek. i 10 sek. rozluźniamy się. Powtarzamy 5x.

Ćwiczenia w V- VI dobie:
 
Powtarzamy ćwiczenia z poprzednich dni

Stopniowo dodajemy do ćwiczeń duże grupy mięśniowe, łącząc ćwiczenia rąk i nóg.

Pozycja wyjściowa: Klęk podparty
Ruch: Napinanie i rozluźnianie mięśni brzucha i pośladków połączone z oddechem.

Dodatkowo można wykonywać proste ćwiczenia podczas chodu.

Przykładowe ćwiczenia są podane jedynie w celach informacyjnych. Przed podjęciem ćwiczeń oraz w trakcie ich wykonywania należy skonsultować się z personelem medycznym: w szpitalu z pielęgniarką, lekarzem oraz fizjoterapeutą, po powrocie do domu z położną środowiskową oraz ginekologiem. Podane informacje nie mogą zastąpić profesjonalnej pomocy lekarskiej.

Źródło:
- notatki własne z przebiegu studiów
- B. Karpińska "Sztuka rodzenia"
- H. Gunther, W. Kohlerraush, H. Teirich-Leube “Gimnastyka w ginekologii i położnictwie”
- J. Kozłowska “Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie”, Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie, Kraków, 2006